Bijgewerkt op 22/08/2022: Op deze pagina beschrijf ik graag mijn ervaring met het gebruik van gekiemd zaad. En zoals steeds schrijf ik erbij dat dit mijn ervaringen zijn en dus geen verplichting naar jullie toe is. Na het lezen van deze pagina is het aan iedereen vrij om iets of niets te veranderen aan jullie manier van werken.

              Dus … het was begin 2021 en dus in volle Coronatijd dat er een aangename discussie te lezen was op Facebook over het gebruik van kiemzaad. Meestal is het zo dat er een vraag komt van een onervaren beginner en daarop komen dan de reacties van de ervaren kwekers. En ik was positief verwonderd dat er zoveel opmerkingen kwamen van vooraanstaande Belgische kwekers die openlijk toegaven kiemzaad te geven en zelfs in welke samenstelling. Ik was in enkele ogenblikken terug gewonnen voor het gebruik van kiemzaad want dit was me natuurlijk niet vreemd.

              Dus … weg met het alom geprezen Perle Morbide als vervanger van kiemzaad en terug naar eivoer op “grootvaders wijze”, want veel grootmoeders zullen dit niet klaargemaakt hebben. Eerst nog even vermelden dat onze grootvaders kiemzaad gebruikten om de jonge vogels vlot door de moeilijke periode van zelfstandig worden te loodsen. Jonge kanaries zetten we namelijk apart van de ouders op de leeftijd van 4 weken, maar op dat ogenblik zijn de tere bekjes nog niet sterk genoeg om droge zaden te pellen. Gevolg is dat ze minder voedingsstoffen tot zich kunnen nemen dan ze nodig hebben voor hun groei. Geweekte of gekiemde zaden vergemakkelijken het pellen der zaadjes en de jongen zullen zonder kleerscheuren door de moeilijke periode van het zelfstandig worden raken.

              Ooit schreef een deskundige in natuurvoeding dat het enig levend bestanddeel van een vrucht de pit is. En gelijk heeft hij, gooi een appel op de grond en na enige tijd begint het rottingsproces. Alles zal vergaan behalve de pitten. Deze zullen kiemen en zullen zelfs een nieuwe struik of boom voortbrengen. Het belang van kiemzaad is hierdoor nog meer onderstreept.

              Maar aan iedere medaille is een keerzijde, en op deze keerzijde staat een gezegde “Bezint eer je begint”. Want beter geen gekiemde zaden geven dan slecht behandelde kiemzaden. Niets dat vlugger schimmels vormt dan vochtig voer. Daarom is het zeer belangrijk om alles wat je gebruikt om zaden te laten kiemen, gaande van potten tot zeven, dagelijks kuist in de vaatwasmachine op 60 °C. Zeer belangrijk is de zeef waarin de zaden 24 tot 72 uur verblijven. Je zal aan de onderkant van de zeef voelen dat het kiemproces warmte ontwikkelt. Er komt energie vrij en er wordt snel een kleverig laagje gevormd en daarom moet je iedere dag de zaden spoelen in een apart bakje. Dan de gebruikte zeef omwisselen door een propere droge zeef en dan weer de zaadjes in de verse zeef doen. De gebruikte zeef kan in de vaatwasmachine. Zoals je al zal begrepen hebben dien je te beschikken over minstens dubbel materiaal, dus verscheidene zeven en verscheiden dozen die hermetisch kunnen afgesloten worden als je voor meerdere dagen wil klaarmaken..

              Wie wil werken met gekiemd zaad moet over zeer veel zelfdiscipline beschikken. Je moet dagdagelijks vers kiemzaad aanleveren en niet alleen de dagen dat je even wat meer tijd hebt. Want net daar schuilt het gevaar, je geeft een dag of twee dagen geen kiemzaden of zelfs geen eivoer en het goedje dat in de koelkast staat begint zuur te ruiken en schimmels te vormen. En dan zijn we op de ideale weg om darmstoornissen te ontwikkelen bij de vogels en die leiden meestal tot de dood.

              En welke zaden horen thuis in het kiemzaad? Eigenlijk kan je stellen dat de gewone zaadmengeling geschikt is als kiemzaad ware het niet dat sommige zaadsoorten toch minder geschikt zijn. Lijnzaad zorgt al vlug voor een plakkerig boeltje en niet zo fris ruikend kiemzaad. Daarom is het beter om kiemzaad uit de speciaalzaak te gebruiken. Deze is zo samengesteld dat bijna alle zaadjes rond dezelfde periode kiemen en dat is na 48 – 72 uur. Zaadsoorten die na 72 uur niet gekiemd zijn kunnen nog altijd als geweekte zaden geven worden. De basis voor kiemzaad uit de handel is zoet raapzaad en hier zit al een addertjes onder het gras. Kweek je witte kanaries of mozaïek kanaries dan wordt er aangeraden geen raapzaad te voederen. Ik kweek vooral gepigmenteerde mozaïeken en dus geef ik:

• Tijdens de kweek- en ruiperiode:
  • Een zaadmengeling zonder raapzaad.
  • Eivoer dat geen gele kleurstoffen bevat en te koop is als Easyyem Bianco.
  • Een kiemzaadmengeling geschikt voor mozaïek kanaries en ik bestel dit bij Birds and more (firma Hungenberg) in Duitsland. Een voordeel is dat het online kan besteld worden en thuis geleverd.
    • Deze Birds and more mengeling vormt 66% van mijn samenstelling.
    • De resterende 33% komt van een mengeling van iets grovere zaden. Deze mengeling laat ik maken in de winkel en bestaat uit 9 zaadsoorten: 2 kg van mungoboontjes en 0,5 kg van linzen, negerzaad, dari, kempzaad, tarwe, cardi, groene erwten en milo. Je zal verteld staan hoe vlug deze dikke harde zaden week worden en kiemen tevoorschijn laten komen.
  • Tijdens de rustperiode en dus vanaf dat de vogels hun kleuren gevormd hebben:
    • Een standaard zaadmengeling met raapzaad
    • Eivoer dat te koop is als Easyyem Eivoer voor kanaries.
    • Een standaard kiemzaadmengeling.
      • Deze mengeling vormt 33% van mijn samenstelling
      • De volgende 33% komt van een mengeling met kleine gezondheidszaden
      • De laatste 33% komt van de mengeling van iets grovere zaden. Deze mengeling laat ik maken in de winkel en bestaat uit 9 zaden: 2 kg van mungoboontjes en 0,5 kg van linzen, negerzaad, dari, kempzaad, tarwe, cardi, groene erwten en milo.

We zijn nu eind oktober ’21 als ik dit schrijf en ik heb volgens Zooeasy 309 kanaries in mijn bezit. Wetende dat een kanarie 2 gram eivoer per dag eet moet ik iedere dag 600 gram samengesteld eivoer aanleveren. 

              Hoe maak ik mijn kiemzaad stap voor stap? Ik heb geschreven dat ik kiemzaad geef dat 72 uur de tijd gekregen heeft om iets langere kiemen te vormen. Sommige specialisten zeggen dat kiempjes die net zichtbaar zijn de hoogste voedingswaarde hebben, kan allemaal zijn maar ik voel me goed bij mijn manier van werken. Ik behandel mijn kiemzaad steeds 's morgens.

• Dag 1: ik neem een kom van 1 liter en doe er een eetlepel Javelwater (Chloor) in. Daar voeg ik dan 100 gram kiemzaad aan toe. Dit laat ik minstens 6 uur weken. Na deze 6 uur giet ik alles door de zeef en spoel na. Alles blijft in de zeef.
• Dag 2 oftewel na 24 uur (het gewicht is dan 150 gram geworden door water en zwellen) en dag 3 oftewel na 48 uur (het gewicht is dan 200 gram geworden door water en zwellen): ik spoel zowel s’ morgens als s ’avonds de zaden in een kom en giet in een propere zeef.
• Dag 4 oftewel na 72 uur doe ik twee zaken (het gewicht is dan 250 gram geworden door water en zwellen).
  • Vooreerst maak ik mijn eivoer iedere dag vers. De droge 100 gram kiemzaad zijn nu 250 gram gekiemd zaad geworden. Ik voeg daar nog wat extra water aan toe tot ik aan 300 gram kom. Dan voeg ik 300 gram eivoer toe en begin te mengen. Zo kom ik aan 600 gram vochtig eivoer en dat volstaat voor 300 kanaries.
    • Van deze 600 gram neem ik 300 gram wat nodig is om rood eivoer te vormen. Rood eivoer maak ik zeker iedere dag vers aan want die kleurstoffen zorgen bijna onmiddellijk voor een onaangename reuk. En iets wat slecht ruikt eten ze niet en dus kleuren ze niet.
  • Vervolgens begin ik weer zoals op dag 1 met het klaarmaken van een nieuwe hoeveelheid kiemzaad.
  • Heb je de selectie gedaan en heb je minder vogels op je hok dan pas je de hoeveelheid eivoer, maar ... hou 2 gram klaargemaakt eivoer aan per vogel.

Eens je het proces van het kiemen onder de knie hebt duurt het hooguit 5 minuten per dag om iedere dag vers en voedzaam kiemzaad te voederen. Ik ben voorstander en blijf het geven. Ik durf zelfs stellen dat kiemzaad zorgt voor krachtiger en struiser jongen. Het zorgt er ook voor dat de jonge kanaries vanaf dag 1 voldoende vocht binnen krijgen en niet uitdrogen. Veel jonge vogels sterven omdat kwekers droog eivoer geven, als dit droog eivoer ook nog grof is en de oudervogels zulke dikke droge stukken onmiddellijk van het bakje naar de krop brengen zuigt dit droge eivoer het vocht uit de krop van het jong. Gevolg: ofwel achterstand in de groei ofwel gewoon dode jongen. Weinig kwekers weten dit … misschien toch je eivoer wat vochtig houden.

Hieronder zie je links kiemzaad dat 12 uur geweekt heeft, in het midden kiemzaad dat 36 u geweekt heeft en rechts kiemzaad dat 60 uur geweekt heeft. De volgende morgen is het rechtse kiemzaad 72 uur oud en klaar om aan het eivoer toe te voegen.

ZEER BELANGRIJK: Zorg er voor dat het spoelwater dat uit de zeefjes of kiembakjes komt, niet door elkaar loopt. Zet daarom alles los van mekaar. Zie foto onderaan. Hier staan mijn drie kiembakjes los van mekaar en het water loop apart in een emmer. Ook in deze emmer die ik eerst wat chloor om schimmels en bacteriën te voorkomen.